Eksozomlarin yüzeyinde çesitli proteinler ve reseptörler vardir. Eksozom, hedef hücrenin yüzeyindeki reseptörlere baglanarak sinyal baslatir.

Eksozom içerisinde bulunan proteinler, enzimler, sitokinler, lipitler ve nükleik asitler (mRNA, miRNA, lncRNA, DNA parçalari) hedef hücreye geçtiginde metabolizmayi veya hücre davranislarini degistirir.
 

Eksozomlarin hedef hücrelerde spesifik etki olusturmasinin nedeni, tasidiklari içerigin (miRNA, mRNA, protein, lipid vs.) fonksiyonel özelliklere sahip olmasi ve hücre içi biyolojik mekanizmalara dogrudan etki etmesidir.

Kök hücre kaynakli eksozomlar ile diger hücrelerden (ör. immün hücreler, sinir hücreleri, endotel hücreleri) salinan eksozomlar arasinda hem içerik hem de klinik potansiyel açisindan önemli farklar vardir.

Özellikle Mezenkimal Kök Hücre Eksozomlari, zengin miRNA, büyüme faktörleri ve anti-inflamatuvar proteinler içerir.
Hücre yenilenmesini, anjiyogenezi (damar olusumu) ve doku onarimini destekler.
Immün sistemi dengeleyici (immünmodülatör) etki gösterir.
Özellikle rejeneratif tip alaninda kullanimi yaygindir.

Sinir hücrelerinden elde edilen eksozomlar nörolojik hastaliklarda iyi sonuçlar verirken, kikirdak hücresinden elde edilen eksozomlar ortopedik hastaliklarin tedavisinde önemli rol oynar.

Fibroblast kaynakli eksozomlar ise, özellikle cilt yenileme, yara ve yanik izlerinin giderilmesi, akne ve sivilce izleri gibi scarli ciltlerin onariminda tercih edilirler.

Eksozomlarin elde edilmesi (izolasyonu) bilimsel ve klinik çalismalarin en kritik adimlarindan biridir. Çünkü eksozomlar hem çok küçük boyuttadir (30–150 nm) ve hem de diger hücre parçaciklari ile kolayca karisabilir.
Bunun önüne geçmek için çok hassas ve bilimsel üretim metotlari uygulanir.

Üretim esnasinda filtrasyon ve ardindan Tanjansiyel Akis Filtrasyonu ile çapraz akisli ultrafiltrasyon yöntemi kullanilarak yüksek kalite ve güvenli eksozom preperatlari elde edilir.

Eksozomlarin güvenli bir sekilde üretimi için öncelikle GMP (Iyi Üretim Uygulamalari) sertifikasina sahip bir laboratuvar ortami bulunmalidir.
Üretimin baslangicindan sonuna kadar bakilmasi zorunlu olan parametreler su sekildedir;

GMP Ortami & Süreç Kontrolü: Üretim ortami (clean room), personel prosedürleri, sertifikali malzemeler ve validasyonlu ekipman gereklidir. Büyük ölçekli üretimler için GMP uyumlu prosesler tercih edilir.
Sterilite testi: Son üründe USP/EP/ISO uyumlu validasyonlu sterilite testleri uygulanir.
Endotoksin (LPS) testi: USP/FDA kilavuzlari takip edilerek endotoksin içermeyen ürün elde edilir.
Mycoplasma & viral testleri: Hücre kaynakli ürünlerde mycoplasma ve adventitious virus testi rutin olarak yapilir.
Negatif/pozitif marker paneli: Eksozomlara özgü özgü pozitif markerlar (CD9, CD63, CD81) bakilir.
Partikül boyutu ve konsantrasyon ölçümleri
Içerik standardizasyonu: proteinler, enzimler, lipidler, mRNA ve miRNA içerikleri ölçülür.
Stabilite testleri: Gerçek-zamanli ve hizlandirilmis stabilite testleri (potens, partikül sayisi, endotoksin, sterilite) gereklidir. Ambalaj ve tasima kosullari validasyon kapsamina alinir.

Eksozomlar,
-80 derece 5 yil,
-20 derecede 6 ay boyunca saklanabilir.

Çözünmüs eksozom flakonlari ise buzdolabinda 7 gün boyunca bekleyebilir.

Evet oldukça önemlidir. Hücresel tedaviler alaninda üretim yapan laboratuvalarin GMP sertifikasina sahip olmalari gereklidir. Ayni zamanda T.C. Saglik Bakanligindan da üretim onayi almis olmasi gerekir.

Kök hücre ve eksozomlarin bir çok hastaligin tedavisinde kullanimlari çalisilmistir ve halen devam eden bir çok klinik çalisma bulunmaktadir.

Kök Hücre tedavisini en çok çalisildigi hastaliklar su sekilde özetlenebilir;

• Diyabet (tip1 ve tip2)
• Omurilik yaralanmalari
• Osteoartrit
• Crohn Hastaligi
• Ülseratif Kolit
• Parkinson,
• Serebral Palsi
• Göz Hastaliklari
• Dis Pulpa Rejenerasyonu
• GVH
• Anti-aging

• Cilt yenilenmesi
• Yara ve yanik izi tedavisi
• Dermatolojik hastaliklar
• Ortopedik hastaliklar
• Nörolojik hastaliklar
• Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
• Dis ve dis eti rahatsizliklari
• Ürolojik hastaliklar
• Jinekolojik Hastaliklar sayilabilir.

Eksozom uygulamasi genel olarak güvenli kabul edilir. Uygulama esnasinda ya da sonrasinda herhangi bir komplikasyon gelismesi beklenmez. Uygulama acisizdir. Sadece geçici bir süre enjeksiyon yerinde kizariklik ve hafif agri olabilir. Ancak kisa süre içerisinde geçer. Hastalar tedaviden sonra normal yasamlarina hemen dönebilirler. 

Eksozom tedavisi hastaliga ve tedavi sekline göre degisebiilmektedir. En dogru uygulama yoluna hekiminiz karar verecektir. 
Eksozomlar intravenöz, intramüsküler, intratekal, intradermal, lokal uygulama gibi çesitli yollarla uygulanabilir.

Mezenkimal kök hücrelerden elde edilen eksozomlar, osteogenez, osteoklastogenez ve anjiyogenez dahil olmak üzere kemik yeniden sekillenme süreçlerinde önemli roller oynar.

Kemik iligi mezenkimal kök hücreleri tarafindan salinan ekzosomlar, biyoaktif molekülleri hedef hücrelere aktararak özellikle osteoklastlarin ve osteoblastlarin farklilasmasinda olmak üzere kemik yeniden sekillenmesinde rol oynar.

Insan kemik iligi MKH’lerinden elde edilen ekzosomlar kemik rejenerasyonunu destekleme yetenegine sahiptir.

Insan göbek kordonu MKH'lerinden elde edilen eksozomlar, lokal dokularin kan perfüzyonunu artirabilir. Inflamasyonu azaltabilir ve omurilik yaralanmasinin iyilesmesini destekler.

Eksozomlar, vasküler ve iskelet kasi rejenerasyonuna katki saglar.